7-9 yaş aralığındaki çocuklar büyürken, anne babalarından aldıkları tüm tepkiler özellikle sosyal ve duygusal alanlardaki gelişimlerini büyük oranda etkiler. Onlara bazı becerileri öğreterek, hayatları boyunca ceplerinde taşıyabilecekleri, ihtiyaç duyduklarında çıkarıp kullanabilecekleri önemli bilgiler kazandırabilirsiniz. Peki onlara vermek için sizin cebinizde neler var?
Öncelikle bu yaşlarda genel olarak neler yaşadıklarına biraz bakıp onları tanıyalım. Bu dönemde çocukların hayal gücü çok gelişmiştir. Hareketli ve dikkatsiz davranışları olsa da akranlarıyla ve yetişkinlerle arkadaşlık kurma konusunda çok hevesli olurlar. Çocuk artık kendine güvenmeye başlamıştır ve önceki yaşlarına kıyasla bağımsız davranma isteğinde de artış vardır.
Arkadaşlıklar ve oyun bu dönemde her şey demektir. Yarış ve rekabetten hoşlandıkları gibi arkadaşlarının beğenisine de ihtiyaç duyarlar. Anne babalarının ve öğretmenlerinin kusursuz olduklarına ve hata yapmayacaklarına dair bir inançları vardır. Büyüklerin yaşamla ve kendileriyle ilgili söyledikleri her şeyi doğru kabul ederler. Onların takdirini kazanmak için çaba harcarlar. Kabul ettikleri bu doğrular çocuğun yetişkinlik yaşamındaki temel inançları da belirleyecektir.
Çocuklar bu yaşlarda karşısındakilerin duygularını çok önemser ve hayal kırıklığına uğratmak istemez. Aynı zamanda eleştirilme ve alay edilme konusunda ayrı bir hassasiyeti vardır. Arkadaşları ve ebeveynlerinin “ilk tercihi” olmak ister. Onların tutum ve tepkilerine göre kendine güveni ve saygısı gelişir. Örneğin, başarılı olduğu söylendiğinde kendini beğenir, başarısızlığı vurgulandığında ise kendine güvenini yitirir. Çocukların davranışları yetişkinler tarafından bu şekilde sürekli değerlendirilir. Öğütler verilir, uyarılır, eleştirilir veya övülür. Bir süre sonra çocuk bu tepkilere göre kendi ile ilgili bir kanıya varır. Öz değerlendirme yapmayı öğrenemediği için başkalarının yorumlarına bağımlı hale gelebilir. Peki onların sağlıklı gelişimi için etkili bir ileti nasıl verilmelidir?
“Sence nasıl?” sorusu çocuğun kendini değerlendirmesini öğrenebileceği önemli bir sorudur. Birkaç örnek verecek olursak; bir sınavından düşük not aldığında, “Bu sınava hazırlanma sürecini sen nasıldeğerlendiriyorsun?” şeklinde bir soru ile sınav sonucuna değil, sınava hazırlanma sürecine odaklanması sağlanabilir. Ya da kardeşiyle kavga ettiğinde, “Birbirinize zarar verdiğinizi gördüğümde çok üzülüyorum. Senkardeşine karşı olan davranışlarını nasıl buluyorsun? Aranızdaki bu çekişmeyi sonlandırmak için sence nasıl bir yol izlemelisin?” soruları sorulabilir. Böylece çocuk ortaya koyduğu sonuca dair bir başkasından tepki almak yerine, süreç içinde nasıl davrandığını -yani kendisini- değerlendirme becerisi kazanacaktır.
Bunun yanında onların gelişimlerini desteklemek, onları daha güçlü ve duyarlı bireyler olarak yetiştirmek için ebeveynler başka neler yapabilirler? En çok üzerinde durulan konular; kendini ifade etme ve iletişim becerileri, problem çözme becerileri ve sorumluluk bilinci kazandırmadır.
Peki anne babalar olarak siz bu becerilere ne kadar sahipsiniz? Çocuğunuzun söylediklerini ne kadar dinliyorsunuz? Ne söylemeye çalıştığını, hangi duyguları hissettiğini anlayabiliyor musunuz?
Çocuğunuzu gerçekten anlayabilmenin ilk basamağı önce kendinizi duyabilmenizden geçer. Siz nasıl bir çocuktunuz? Çocukken anne babanızdan aldığınız tepkiler size nasıl hissettirirdi? O zamanlar en çok neye ihtiyaç duyardınız? Sizi en çok kızdıran, ağlatan, sevindiren şeyler nelerdi? Bu sorulara cevap verdiğinizde çocuğunuzu gerçekten anlamaya başladığınızı göreceksiniz.
İçinizdeki çocuğu duymaya, tanımaya başladıkça ve onunla bağ kurdukça kendi çocuğunuzla olan ilişkiniz de dönüşecektir. Anne babasının onu dinlediğini, anladığını ve kabul ettiğini hisseden çocuk, sevgi ve ilgiyle yeşerecek, kendi güzelliklerinin farkına varacak ve ona zarar veren özelliklerini değiştirmek için istekli olacaktır. İlişkinize yapacağınız bu yatırım sayesinde kendinin farkında olan, kendine güvenen ve değer veren, ihtiyaçlarını bilen ve kendine yetebilen güçlü bir çocuk yetiştirebilirsiniz.
Gelin birlikte içinizdeki çocuğun sesini yükseltelim. Bunu çocuğunuzla olan ilişkinize nasıl yansıtabilirsiniz, tartışalım. Size ve çocuğunuza özel bir plan yapalım. Hem anne-baba olarak sizin hem de çocuğunuzun ceplerini dolduralım. Unutmayın birbirinizden öğreneceğiniz çok şey var…
...